Wentylacja w laboratorium jest niezbędna dla zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu pracy pracowników oraz dobrej jakości powietrza podczas przeprowadzonych badań produktowych. W zależności od sposobu wykorzystania pomieszczenia laboratoryjne dzielimy na kilka grup, do których należą laboratoria:
Zależnie od wykorzystanej technologii badawczej, jak i procesów realizowanych w laboratoriach, wymaganym jest utrzymywanie ścisłych parametrów środowiskowych w pomieszczeniach. Do parametrów tych należą: temperatura, ciśnienie oraz wilgotność. Szczegółowa analiza takich pomieszczeń oraz badania przeprowadzone przez ekspertów pozwalają na określenie innych ważnych kwestii, które mają wpływ na komfort i bezpieczeństwo pracy użytkownika, przy zachowaniu powyższych kluczowych parametrów.
Do najważniejszych kwestii wymienionych powyżej należą w szczególności: wzrost liczby wymian powietrza w stosunku do np. pomieszczenia biurowego, które zwykle przyjmuje się jako 4 wymiany powietrza w biurze. W przypadku pomieszczeń laboratoryjnych parametr ten zmienia się na ogół do 10 razy na godzinę. W przypadku wentylacji awaryjnej w pomieszczeniu ilość wymian powietrza może sięgać nawet 20 w/h lub więcej. W powietrzu mogą również znajdować się związki lotne, które są szkodliwe dla zdrowia człowieka.
Trzeba mieć na uwadze, iż wyżej wymienione czynniki, dotyczą jedynie wentylacji bytowej, a w pomieszczeniu laboratoryjnym występują również elementy takie jak:
Miejsca te wymagają niezależnych wyciągów, które w zależności od specyfiki pracy stanowiska, z nad którego odciągają powietrze, pracują w sposób ciągły lub okresowy. Elementy te są nieodłącznym wyposażeniem każdego laboratorium – wymaga się aby działania, w których wykorzystuje się lub otrzymuje palne, toksyczne lub żrące gazy, bądź ciecze lotne, wykonywać pod wyciągiem.
Wentylacja w laboratorium wykonana z chemoodpornych kanałów i kształtek z PVC
Wentylacja w laboratorium zapewnia wymaganą czystość powietrza oraz wymianę dostosowaną do jego typu. Należy również przeprowadzać kontrolę mikrobiologiczną środowiska laboratoryjnego w celu zabieganiu kolonizacji drobnoustrojów i związków chemicznych na instalacjach wentylacji. Wiąże się to z zapobieganiem zanieczyszczenia badanego produktu na etapie produkcji.
Bakterie i wydzielane związki chemiczne mogą trwale bytować:
Najczęściej występujące zanieczyszczenia powietrza w laboratorium to:
Nie ma powszechnie akceptowalnych kryteriów oceny zanieczyszczenia biologicznego powietrza w pomieszczeniach innych niż specjalnego przeznaczenia. Można stosować dane literaturowe.
Grupa drobnoustrojów | Dopuszczalna liczebność jtk/m3 | |||
---|---|---|---|---|
W pomieszczeniach roboczych zanieczyszczonych pyłem organicznym | W pomieszczeniach mieszkalnych i użyteczności publicznej oraz powietrzu atmosferycznym | |||
całkowita | respirabilna | całkowita | respirabilna | |
Bakterie mezofilne | 100 000 | 50 000 | 5000 | 2 500 |
Bakterie Gram-ujemne | 20 000 | 10 000 | 200 | 100 |
Promieniowce termofilne | 20 000 | 10 000 | 200 | 100 |
Grzyby | 50 000 | 25 000 | 5 000 | 2 500 |
Czynniki z 3. i 4. grupy zagrożenia1) | 0 | 0 | 0 | 0 |
1) Wg Rozporządzenia MZ [2005]: czynniki 3. grupy zagrożenia – drobnoustroje, które mogą wywoływać u ludzi ciężkie choroby, ale istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia; czynniki 4. grupy zagrożenia – drobnoustroje, które wywołują u ludzi ciężkie choroby i nie istnieją w stosunku do nich skuteczne metody profilaktyki lub leczenia. |
Tabela 1. Propozycje dopuszczalnej liczebności drobnoustrojów w powietrzu opracowane przez Zespół Ekspertów ds. Czynników Biologicznych Międzyresortowej Komisji ds. NDS i NDN
Zanieczyszczenia występujące w pomieszczeniach laboratoryjnych o których wspomniano powyżej w sposób niekorzystny wpływają na materiał z jakiego wykonana jest instalacja wentylacji pomieszczenia.
W celu wyeliminowania degradacji materiału z jakiego wykonana jest instalacja wentylacji zaleca się montaż systemów wentylacji chemoodpornej z tworzyw sztucznych, których odporność na działanie toksycznych substancji chemicznych wydłuża żywotność instalacji oraz zapobiega korozji materiału.
Stosowanie systemu chemoodpornego łączącego w sobie całą gamę produktów, których głównym celem jest utrzymywanie właściwych warunków instalacji wentylacji w pomieszczeniach laboratoryjnych, nie tylko pozwala na zachowanie parametrów pomieszczenia, ale jednocześnie – na ograniczenie zużycia materiału.
Sprawdź system wentylacji chemoodpornej >>>
Szukasz więcej informacji na temat wentylacji w budynkach przemysłowych? Przeczytaj nasze artykuły: