Rekuperacja - 13 najczęstszych błędów w montażu

Błędy montażowe w rekuperacji

Rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, to najskuteczniejszy i najbardziej zrównoważony typ systemu wentylacyjnego. Zapewnia świeże i czyste powietrze niezależnie od temperatury i warunków atmosferycznych, poprzez kontrolowaną oraz energooszczędną wymianę powietrza.

Jak zaprojektować instalacje wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła?

Coraz więcej osób zaczyna zdawać sobie sprawę, co to jest rekuperacja i dlaczego jej montaż pozytywnie wpłynie na warunki panujące w domu. Zastanawiając się nad tą inwestycją, warto rozważyć współpracę z profesjonalną firmą, zajmującą się przygotowywaniem systemu wentylacji oraz jego montażem. Przemyślany projekt rekuperacji pozwala cieszyć się czystym, świeżym powietrzem przy jednoczesnej wydajności i stosunkowo niskim zużyciem mediów. 

Niestety system systemowi nierówny, a niepoprawnie zamontowana instalacja rekuperacyjna może powodować drastyczny spadek wydajności nawet najlepszego rekuperatora na rynku. Montaż rekuperacji może przebiegać bez komplikacji, ale czasem zdarzają się błędy. Dlatego bardzo warto wiedzieć, na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę i jak ich uniknąć.
 

Najważniejsze błędy montażu rekuperacji, o których warto pamiętać

 

  1. Brak profesjonalnego projektu rekuperacji

    Montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła zawsze powinien poprzedzać szczegółowy projekt rekuperacji, przygotowany indywidualnie dla konkretnego budynku. Odpowiednie średnice rur i optymalną dla nich trasę można rozplanować tylko dzięki wieloletniemu doświadczeniu i wiedzy.
    projekt wentylacji mechanicznej Poprawnie rozprowadzone kanały wywiewne i nawiewne do każdego pomieszczenia dostarczą potrzebną ilość powietrza. Dobrze wykonany projekt pozwala uniknąć wielu problemów, z jakimi może spotkać się instalator, jak i użytkownik. Jakie podstawowe dane powinien zawierać projekt rekuperacji?

    Projektowy wydatek powietrza nawiewanego i wyciąganego

    Wydatki obu strumieni powinny być równe, ponieważ wtedy instalacja rekuperacji pozwoli osiągnąć maksymalną efektywność odzysku ciepła. Ilość powietrza powinna być zaprojektowana z uwzględnieniem liczby osób przebywających w domu oraz układu pomieszczeń.

    rekuperacja wydatki

    Przykładowa tabela z wydatkami powietrza dla systemu wentylacji mechanicznej w domu jednorodzinnym z 4 domownikami
    o powierzchni użytkowej 99,12 m2. Kubatura użytkowa 257,71 m3.

    Zbyt mały wydatek spowoduje brak dostatecznej wentylacji, przejawiający się zbyt wysoką wilgotnością w pomieszczeniach lub dużą koncentracją zanieczyszczeń. Wydatek za duży może powodować zbytnie wysuszenie pomieszczeń w sezonie grzewczym oraz generuje wyższe zużycie energii elektrycznej do napędu wentylatorów.

    Sposób prowadzenia kanałów wentylacyjnych

    Dzięki temu można uniknąć krzyżowania się kanałów, co ma duże znaczenie przy prowadzeniu ich w stropie, wylewce lub pod zabudową sufitu podwieszanego. Zmniejsza to też ryzyko kolizji z innymi instalacjami.
    rury do rekuperacji

     

  2. Dobór zakończeń kanału czerpni i wyrzutni

    Zakończenia czerpni i wyrzutni powinny być tak dostosowane, aby nie powodowały nadmiernych oporów przepływu. Często z typoszeregu wentylacyjnego dobierany jest rozmiar większy w stosunku do średnic króćców zamontowanych w rekuperatorze, aby zmniejszyć opory.


    Odległość czerpni od wyrzutni

    Umieszczenie czerpni i wyrzutni powietrza blisko siebie może spowodować zanieczyszczenie powietrza, dlatego w projekcie rekuperacji należy zachować co najmniej 1,5 m odległości między elementami zakańczającymi instalację wentylacyjną.


    Dobór odpowiedniej centrali

    Urządzenie powinno być dobrane zgodnie z zaprojektowanym wydatkiem oraz wyliczonymi oporami instalacji. Tylko wtedy jest pewność, że punkt pracy będzie zawierał się w charakterystyce centrali. Przy odpowiednich parametrach centrali wydatek wyliczony z projektu osiągany będzie przy wydajności nie większej niż 70%. Daje to pewien zapas na szybkie przewietrzenie pomieszczeń (tryb boost) oraz zapobiega emitowaniu przez urządzenie nadmiernego hałasu.

    Prawidłowy projekt rekuperacji powinien zawierać centralę z możliwością regulacji wydatku i dostosowanie go do potrzeb użytkownika, ponieważ ma ona zapewniać komfort, którego odczucie jest indywidualne dla każdego z nas.


    Niedowymiarowany rekuperator

    Instalacja rekuperacji o zbyt małej wydajności sprawi, że urządzenie nie będzie spełniało swojej funkcji. Za mała wydajność/spręż może doprowadzić do sytuacji, w której najbardziej oddalone (od centrali) zawory wentylacyjne będą miały za mały lub zerowy przepływ powietrza. Oznacza to, że w takim pomieszczeniu nie nastąpi wymiana powietrza. Dlatego tak ważny jest dobór rekuperatora o odpowiednich parametrach.


    Wpływ na instalację ogrzewania

    Instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła wpływa na zużycie ciepła potrzebnego do ogrzewania pomieszczeń. Uwzględnienie tego w obliczeniach obniża projektowe zapotrzebowanie na ciepło, dzięki czemu można zmniejszyć moc źródła ciepła oraz moc grzejników bez większego wpływu na komfort osób przebywających w pomieszczeniu.

     

  3. Rekuperator zamontowany w nieogrzewanym pomieszczeniu

    Centrale rekuperacyjne posiadają izolowaną obudowę, nie oznacza to jednak, że można zainstalować rekuperator w nieogrzewanym pomieszczeniu. Na to jak działa rekuperator wpływa bowiem temperatura, w jakiej znajduje się główne urządzenie. Większość producentów central rekuperacyjnych dokładnie określa warunki panujące w miejscu, gdzie można bezpiecznie zamontować rekuperator. Projekt rekuperacji powinien więc uwzględniać również temperaturę panującą w domu. 

    Montaż rekuperacji najczęściej planuje się na poddaszu, w garażu czy innym pomieszczeniu technicznym. Bez względu na którą lokalizację się decydujemy, musi być ocieplona, czyli zaizolowana – urządzenie należy zainstalować w pomieszczeniu, w którym temperatura nie spada poniżej 0°C.

     

  4. Brak izolacji lub nie prawidłowo zaizolowane przewody wentylacyjne

    Kanały wentylacyjne izoluje się z dwóch powodów: aby zapobiec stratom ciepła (zazwyczaj w przypadku, gdy kanały z ciepłym powietrzem przechodzą przez nieogrzewane pomieszczenia) oraz w celu zapobiegania kondensacji pary wodnej na ściankach kanału (gdy kanały z zimnym powietrzem przechodzą przez ogrzewane pomieszczenia). Niedokładna izolacja kanałów powoduje niepotrzebne straty ciepła bądź wykraplanie się wilgoci, która będzie zalewać otaczające pomieszczenie.
    Rury EPP do rekuperacji

    Alternatywą dla samodzielnego izolowania przewodów wentylacyjnych są gotowe prezizolowane rury EPP.

    ważne

    Kanały czerpni oraz wyrzutowe muszą być zaizolowane. Co więcej, wszystkie przewody wentylacyjne za centralą, które przechodzą przez pomieszczenia nieogrzewane powinny być pokryte izolacją, żeby zapobiec wykraplaniu się wody.

     

  5. Instalacja rekuperacji wykonana z przewodów elastycznych

    Przewody elastyczne typu flex to giętkie rury wentylacyjne wykonane z blachy stalowej oraz tworzywa sztucznego, dostępne w wersji izolowanej wełną mineralną oraz nieizolowanej. Instalatorzy HVAC często sięgają po nie z powodu stosunkowo niskiej ceny oraz prostego montażu, szczególnie w wąskich lub ciasnych przestrzeniach.

    Przewody elastyczne charakteryzuje niska wytrzymałość mechaniczna, są nietrwałe i podatne na uszkodzenie, przerwanie w trakcie montażu rekuperacji oraz użytkowania. Innym potencjalnym problemem jest struktura wewnętrzna przewodu — w jej nierównościach mogą z czasem gromadzić się różnego rodzaju zanieczyszczenia. Czyszczenie przewodów elastycznych jest trudne, a właściwie praktycznie niemożliwe.
    przewody elastyczneCzęstym błędem jest korzystanie z tego rodzaju przewodów na dłuższych odcinkach instalacji. Jest to zrozumiałe, dużo łatwiej bowiem poprowadzić sieć przewodów flex niż stalowych sztywnych kanałów szczególnie w ograniczonej przestrzeni np. pod sufitem, w rogu lub w miejscu, gdzie przechodzą inne instalacje.

    Natomiast w takim przypadku instalatorzy bardzo wyginają przewody elastyczne pod ostrymi kątami, co jest zabójcze dla wydajności rekuperatora. Przewody giętkie przez brak gładkiej ścianki wewnętrznej generują znaczne opory ciśnienia, dlatego nie polecamy ich montażu bezpośrednio przy rekuperatorze oraz na odcinkach dłuższych niż 4 metry.

    Przewodów typu flex nie zaleca się stosować w systemach wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Jeśli całkowita eliminacja nie jest możliwa, rekomendujemy ograniczenie ich użycia do minimum.

     

  6. Brak dostępu do instalacji

    Dostęp do całej instalacji nie jest konieczny. Kiedy kanały są ukryte w stropie lub wylewce jest to nawet niemożliwe. Wymagany jest jednak dostęp do pewnych części instalacji rekuperacji takich jak: rozdzielacze, przepustnice regulacyjne, punkty nawiewne i wyciągowe. Przyczyną jest konieczność wyregulowania instalacji oraz okresowego czyszczenia.
     

  7. Brak regulacji systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła po uruchomieniu

    Instalacja rekuperacji nie kończy się na podłączeniu rekuperatora do reszty systemu. Wiele osób uważa, że po zainstalowaniu wystarczy uruchomić go z ustawieniami fabrycznymi. Prawidłowe uruchomienie zagwarantuje, że rekuperator spełnia określone wymagania dotyczące przepływu powietrza w najbardziej efektywny sposób, ograniczając hałas i zmniejszając rachunki za energię.

    Pierwsze uruchomienie urządzenia powinien wykonać wykwalifikowany pracownik. Do jego obowiązków należy wykonanie niezbędnych regulacji tak, aby wydatki powietrza we wszystkich pomieszczeniach zgadzały się z założeniami projektu rekuperacji. Następnie należy sprawdzić działanie wszystkich sterowników i ewentualnych akcesoriów dodatkowych. Wskazane jest też, by na koniec instalator przeszkolił użytkownika z podstawowej obsługi urządzenia.

    ważne

    Każdy system wentylacji rekuperacyjnej wymaga pierwszego uruchomienia wykonanego przez wykwalifikowanego technika systemów HVAC.

     

  8. Nieprawidłowy montaż przewodów wentylacyjnych

    Podczas montażu rekuperacji niezwykle ważne jest, aby wszystkie jej kanały były odpowiednio ułożone, zaizolowane i połączone. W każdym innym przypadku wydajność systemu znacznie spadnie, co zmniejszy współczynnik odzysku ciepła i efektywność urządzenia.

     

  9. Podłączenie garażu/kotłowni do instalacji

    Garaż oraz kotłownia nie powinny być podłączone do instalacji wentylacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej rozprowadzonej w pozostałej części domu. W tych pomieszczeniach wentylacja grawitacyjna dobrze spełni swoje zadanie. Dodatkowo warto zamontować tam szczelne drzwi, które zapobiegną przedostawaniu się powietrza z tych miejsc do domu (może ono zawierać spaliny lub tlenek węgla).

     

  10. Nieprawidłowy montaż czerpni i wyrzutni

    Nieprawidłowy montaż czerpni i wyrzutni może powodować dostawanie się wody opadowej do wnętrza kanałów wentylacyjnych. Innym błędem jest brak zastosowania specjalnego okapnika w przypadku montażu kratki na elewacji, który zapobiega tworzeniu się zacieków na ścianie budynku.

     

  11. Nieprawidłowy montaż nagrzewnicy wstępnej

    Przed nagrzewnicą wstępną elektryczną należy zamontować filtr kanałowy, chroniący urządzenie przed pyłami, kurzem i zanieczyszczeniami. W przeciwnym razie istnieje ryzyko przegrzania, a teoretycznie nawet zapalenia.
    Nagrzewnica do rekuperatoraW przypadku montażu nagrzewnicy wodnej jako nagrzewnicy wstępnej koniecznie trzeba zadbać o wyposażenie układu przeciwzamrożeniowy w termostat. W przeciwnym razie istnieje ryzyko zamarznięcia czynnika grzewczego w nagrzewnicy w pomieszczeniach o temperaturze poniżej 0˚C.

     

  12. Brak tłumików akustycznych

    Wśród „wad” rekuperacji, jakie przedstawiają jej przeciwnicy często pojawia się zarzut: rekuperacja jest głośna. Jednak hałas ze strony systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła nie jest spowodowany ogólną ideą rekuperacji, a źle dobraną centralą rekuperacyjną oraz błędami popełnionymi podczas projektowania i montażu instalacji.

    Przyczyną hałaśliwej instalacji wentylacyjnej może być np. niepoprawny dobór średnic przewodów wentylacyjnych. Jeśli wybrano za małą średnicę kanału, prędkość w instalacji będzie za duża, co będzie generować dodatkowy hałas.

    Kolejnym błędem, a raczej działaniem niezgodnie z dobrą praktyką jest brak tłumików akustycznych w instalacji. Chociaż obecnie producenci central rekuperacyjnych wykorzystują wszelkie dostępne rozwiązania (izolacja obudowy, ultra ciche wentylatory itp.), aby urządzenie było ciche, każdy rekuperator będzie generował hałas do przewodów wentylacyjnych. 

    Dlatego, aby podnieść komfort akustyczny mieszkańców domu, rekomendujemy montaż tłumika akustycznego za rekuperatorem.
     

  13. Montaż nawiewników okiennych i brak drzwi z podcięciami

    W przypadku instalacji mechanicznej nawiewno-wywiewnej nie należy montować nawiewników okiennych. Okna powinny być szczelne i najlepiej, aby były osadzone w technice tzw. ciepłego montażu. Poprawia to szczelność budynku oraz zapobiega powstawaniu mostków termicznych na styku rama-mur.

    Jeśli projekt rekuperacji przewiduje nawiewy w pokojach dziennych, sypialniach, a w kuchni i łazience wyciągi, to drzwi powinny być wyposażone w szczeliny wentylacyjne. Umożliwiają one cyrkulację powietrza od nawiewu do wyciągu.

    W przypadku drzwi do sypialni i pokoi dziennych powierzchnia szczeliny to minimum 80 cm². Drzwi do łazienki oraz kuchni mają większe wymagania i powierzchnia szczeliny powinna wynosić w nich minimum 200 cm². Jeśli nie można zastosować drzwi z podcięciami wentylacyjnymi, alternatywą będą kratki transferowe lub nawiewy i wyciągi w każdym pomieszczeniu.
     

    Chcesz się dowiedzieć więcej? Przeczytaj inne artykuły na temat rekuperacji:

    1. Jaki rekuperator wybrać?  - 5 pytań jakie musisz sobie zadać przed kupnem centrali rekuperacyjnej. 
    2. Przewodnik po rekuperacji decentralnej - czy rekuperator ścienny to dobry wybór?
    3. 14 rzeczy, które musisz wiedzieć o PremAIR - przewodnik po działaniu naszego najnowocześniejszego rekuperatora. 
    4. Jak sterować rekuperacją? - przewodnik po rozwiązaniach sterowania dla rekuperacji. 
REKUPERACJA
PROJEKTOWANIE
x
Alnor Systemy Wentylacji
Aleja Krakowska 10
05-552 Wola Mrokowska
Polska

tel. +48 22 737 40 00