Efektywność pracy rekuperatorów zależy zarówno od sprawności wymiennika ciepła, jak również energochłonności zastosowanych w nich wentylatorów. Pracują one zazwyczaj z różnymi prędkościami obrotowymi, ich zadaniem jest m.in. zoptymalizować zużycie energii. W rekuperatorach stosuje się różne wentylatory, od ich jakości i rodzaju zależy, jak długo będą pracować bezawaryjnie, jaka będzie żywotność całej instalacji oraz jak duży hałas będą emitować.
Wentylatory odpowiadają za ruch powietrza. Aby pracowały one prawidłowo, konieczne jest pojawienie się różnic ciśnienia po ich dwóch stronach. Jest to czynnik, który ma wpływ na wprawienie w ruch powierza. W rekuperatorach montowane są różne wentylatory, które charakteryzują się konkretną wielkością, mocą dostosowaną do zakładanego strumienia powietrza. Ponadto wentylatory różnią się sprężem dyspozycyjnym, czyli zdolnością do pokonania oporów, jakie występują przy instalacji wentylacyjnej.
W rekuperatorach wykorzystuje się wentylatory aby nadawały kierunek powietrzu tzn. – nawiewały świeże powietrze pobierane z zewnątrz i wyciągały zużyte, zanieczyszczone powietrze z pomieszanie. Nawiewany powietrze potem przepływa przez wymiennik ciepła, w nim oddaje ciepło do powietrza, które jest w tym czasie wywiewane z pomieszczenia. Ważne jest jednak, że strumienie powietrza się nie mieszają, ale przechodzą blisko siebie.
Wśród często stosowanych w rekuperatorach wentylatorach są m.in. wentylatory zmiennoprądowe (AC), a także stałoprądowe (DC). Są też modele, w których zainstalowano wentylatory elektronicznie komutowane, tzw EC. Czym się różnią i które z nich zapewniają najlepszą pracę rekuperatorom?
Są to wentylatory uważane za rozwiązanie energooszczędne. Wentylatory prądu stałego (DC) cechują się nawet o 30% większą sprawnością, niż wentylatory prądu przemiennego. Ponadto ich największą zaletą jest niskie zużycie energii. Według szacunkowych danych, a także wielu producentów, możliwe jest zminimalizowanie kosztów nawet o 40%. Docenia się je także za stosunkowo niską pracę, co przekłada się na komfort mieszkańców i osób przebywających w budynku.
Są wentylatorami, wyróżniającymi się niższą ceną niż wentylatory prądu stałego. Z powodu jednak większego zużycia energii, niż jest to przy wentylatorach prądu stałego i tym samym wyższych kosztów użytkowania rekuperacji, zaprojektowano wentylatory prądu przemiennego, jednak w wersji elektronicznie komutowanej. Jakie są ich największe zalety?
Są alternatywą dla tradycyjnych wentylatorów prądu przemiennego, jednak zapewniają większy komfort ich użytkowania. Przede wszystkim zużywają mniej energii, zatem są bardziej energooszczędne i umożliwiają obniżenie rachunków za prąd. Prędkość obrotową zmienia się przy nich bardzo szybko i łatwo, zaczynając od 20% prędkości znamionowej. Nie potrzebują zasilacza w przeciwieństwie do wentylatorów prądu stałego, wyróżniają się też cichą pracą.
Wentylatory są jednymi z ważniejszych elementów rekuperatorów. Aby pracowały wydajnie, ich wielkość i moc muszą być dostosowane do szacowanego strumienia powietrza dla urządzenia. Z kolei spręż dyspozycyjny, czyli zdolność do pokonywania nieuchronnie występujących oporów w instalacji wentylacyjnej, powinna być na jak najwyższym poziomie. Przy mniejszych stratach ciśnienia, czyli oporach przepływu, większe są przepływy powietrza. Oznacza to, że wydajność i spręż są parametrami, które przy wyborze wentylatorów należy rozpatrywać i analizować jednocześnie. Jeżeli potrzebujemy rekuperacji do domu jednorodzinnego, to optymalnymi wartościami wydajności i spręży wentylatorów będą 200 - 400 m3/h i 150-200 Pa.
Ilość pobieranego prądu przez wentylatory zależy od kilku czynników. Pod uwagę należy wciąż brać ich rodzaj. Decydując się na wentylatory prądu stałego, oszczędzamy nawet do 40% energii. Duże znaczenie ma też stosunek wydajności od spręży. Informacja o poborze prądu przez wentylatory powinna znajdować się w dokumentacji w sekcji „Karta produktu”.
Ogólne wymagania dotyczące efektywności energetycznej zostały określone w rozporządzeniu Komisji (EU) nr 327/2011. W kontekście urządzeń wentylacyjnych rozpatrujemy rozporządzenie 1253/201, według którego wentylatory zastosowane w urządzeniu powinny być wielobiegowe lub z bezstopniową regulacją. Podaje się także maksymalny pobór mocy, generowany głównie przez wentylatory oraz w małym stopniu przez układ sterujący urządzenia. Istotnym wskaźnikiem do oceny sprawności jest jednostkowy pobór mocy JMP, czyli stosunek mocy pobieranej do natężenia przepływu podawany w W/(m3/h). Im niższy tym lepiej.
Im niższa prędkość obrotowa wentylatorów, tym hałas jest mniejszy. Wynika to ze zwiększania się poziomu hałasu wraz ze wzrostem prędkości obrotowej. Jest to przydatna wiedza, ponieważ bardzo często w dokumentacji znajduje się informacja tylko o poziomie ciśnienia akustycznego, jaki emituje centrala z uwzględnieniem odpowiedniej odległości, np. 1 metra. Do określenia natężenia dźwięku używa się jednostki decybel [dB].Jest wartość logarytmiczna, Należy mieć na uwadze, że każde 10 dB traktujemy jako dwukrotne zwiększenie poziomu hałasu. Zgodnie z rozporządzeniem 1254/2014 etykiety efektywności energetycznej zawierą wartość mocy akustycznej od obudowy Lwa dB(A).
Przy analizie parametrów związanych z głośnością wentylatorów musimy uwzględnić fakt, że na co dzień nie będziemy przebywać w pobliżu rekuperatora. Dlatego też interesować nas powinna głośność instalacji, jaka jest odczuwalna w pomieszczeniach w normalnych warunkach. Zależy to w znaczącym stopniu od projektu i wykonania instalacji.
Wentylatory w rekuperatorach zapewniają odpowiednią wydajność i spręż. To od nich zależy też głośność pracy całej instalacji. Nie bez znaczenia jest ich rodzaj, ponieważ to od tego zależy, jak dużo prądu będą pobierały.
Chcesz się dowiedzieć więcej? Przeczytaj inne artykuły na temat rekuperacji: