Szczelność kanałów wentylacyjnych to jeden z kluczowych parametrów decydujących o sprawności i energooszczędności systemów wentylacyjnych. Nieszczelności prowadzą do strat ciepła, zwiększonego zużycia energii i spadku komfortu użytkowników. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są wymagania, normy i metody kontroli szczelności oraz jak Alnor wspiera inwestorów w realizacji trwałych i wydajnych instalacji HVAC.
Szczelność kanałów wentylacyjnych ma bezpośredni wpływ na efektywność energetyczną, sprawność działania systemu i komfort użytkowników. Nieszczelności prowadzą do strat powietrza, zwiększonego zużycia energii i zaburzeń ciśnienia, co obniża wydajność wentylatorów, rekuperatorów i nagrzewnic.
Choć świadomość problemu rośnie, badania szczelności instalacji wciąż często przeprowadzane są po zakończeniu prac, gdy trudno o korekty. Dlatego kluczowe jest uwzględnienie tego aspektu już na etapie projektu i montażu.
Alnor, jako producent systemów wentylacyjnych, oferuje certyfikowane rozwiązania o wysokiej szczelności, zgodne z normami europejskimi. Dzięki precyzyjnej produkcji i wsparciu technicznemu wspiera inwestorów w budowie niezawodnych i energooszczędnych instalacji HVAC.
W wielu projektach wentylacyjnych szczelność kanałów jest traktowana marginalnie – projektanci zakładają, że instalacja będzie szczelna, a ewentualne straty rekompensują przez przewymiarowanie wydajności systemu. Tymczasem szczelność przewodów ma bezpośredni wpływ na sprawność, zużycie energii i komfort użytkowników. W praktyce oznacza to, że nieszczelna instalacja może generować wyższe koszty eksploatacji i zaburzać działanie całego systemu HVAC.
Wymagania dotyczące szczelności instalacji określają normy europejskie PN-EN 12237:2005 (dla kanałów okrągłych) oraz PN-EN 1507:2007 (dla kanałów prostokątnych). W dokumentacji technicznej powinny być zawarte zapisy dotyczące wymaganej klasy szczelności instalacji – od A do D.
Podział klas szczelności kanałów wentylacyjnych:
Zagadnienie to zostało również ujęte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r., które wskazuje, że przewody wentylacyjne powinny mieć przekrój dostosowany do przepływów powietrza oraz konstrukcję zapewniającą szczelność zgodną z Polskimi Normami.
W Polsce wciąż najczęściej stosuje się klasę szczelności B, ale w nowoczesnych projektach – zwłaszcza w budynkach energooszczędnych i instalacjach z rekuperacją – coraz częściej wybierane są kanały o klasie C i D, które pozwalają znacząco ograniczyć straty energetyczne i poprawić efektywność całego systemu.
Dobór odpowiedniej klasy szczelności kanałów wentylacyjnych powinien uwzględniać rodzaj budynku, jego przeznaczenie oraz wymagania techniczne i sanitarne. W obiektach biurowych i usługowych standardem jest zazwyczaj klasa B, zapewniająca dobrą równowagę między kosztami a wydajnością. W instalacjach przemysłowych – szczególnie w halach produkcyjnych z wysokim zapotrzebowaniem na wymianę powietrza – zaleca się klasę C, która ogranicza straty energetyczne i poprawia efektywność systemów.
W budynkach medycznych, laboratoriach czy zakładach farmaceutycznych stosuje się klasę D, ponieważ nawet niewielkie nieszczelności mogą prowadzić do kontaminacji powietrza, naruszenia warunków higienicznych lub zagrożenia bezpieczeństwa. Z kolei w gastronomii, gdzie często występują zmienne temperatury i wysoka wilgotność, podwyższona szczelność ogranicza ryzyko kondensacji i zwiększa trwałość instalacji.
Niedostosowanie klasy szczelności do charakteru obiektu może prowadzić do:
Rys. nr 1
Spiralnie zwijany okrągły przewód wentylacyjny SPR
Badanie szczelności kanałów wentylacyjnych to kluczowy etap odbioru instalacji, który pozwala zweryfikować zgodność z założeniami projektowymi i wymaganiami norm PN-EN 12237 oraz PN-EN 1507. Próba szczelności kanałów wentylacyjnych przeprowadzana jest przy użyciu precyzyjnego sprzętu pomiarowego, umożliwiającego dokładne określenie poziomu nieszczelności dla danej klasy.
W firmie Alnor testy realizowane są za pomocą certyfikowanych zestawów pomiarowych, które obejmują dmuchawy testowe, zestawy manometrów różnicowych, komputerową rejestrację danych oraz systemy automatycznej kalibracji. Badaniu poddaje się wybrany odcinek instalacji, który wcześniej zostaje odpowiednio uszczelniony i odseparowany od pozostałych części systemu.
Procedura pomiarowa obejmuje:
Wyniki są dokładne, powtarzalne i możliwe do udokumentowania w formie protokołu, co jest szczególnie istotne w przypadku inwestycji wymagających potwierdzenia parametrów dla odbioru technicznego lub audytów energetycznych.
Szczelność instalacji ma dużą rolę w funkcjonowaniu systemu. Na skutek nieszczelności przewodów zmniejsza się ilość nawiewanego i wywiewanego powietrza, przez co w pomieszczeniach nie dochodzi do właściwej wymiany. Nieszczelność przewodów prowadzi też do strat ciepła, utrudniając, a czasem uniemożliwiając utrzymanie założonych temperatur powietrza. W systemach, które regulowane są za pomocą kontrolerów, nieszczelność przewodów, uniemożliwia precyzyjne ustawienie temperatury oraz strumienia powietrza.
Dodatkowo dochodzi do zaburzenia poziomu ciśnień w instalacji nawiewnej i wywiewnej – nie można zbilansować ciśnienia w instalacji, przez co faktyczny przepływ powietrza w systemie będzie inny od zakładanego, a wymiana w pomieszczeniach zostanie zaburzona. Im wyższe ciśnienie w instalacjach wentylacyjnych, tym bardziej istotne jest zachowanie szczelności systemu.
Przyczyny nieszczelności mogą wystąpić na etapie projektowania, wykonania, montażu oraz eksploatacji instalacji wentylacyjnej. Mogą wynikać z błędów montażu, czy złej konserwacji systemu. Należy zatem zwracać na to zagadnienie szczególną uwagę na każdym z etapów prac.
Utrzymanie szczelności instalacji zależy od jakości komponentów i poprawnego montażu. W systemach Alnor stosowane są fabrycznie montowane uszczelki EPDM, mocowane mechanicznie – bez potrzeby stosowania klejów. Dzięki temu instalacja pozostaje szczelna nawet przy intensywnym dopasowywaniu elementów podczas montażu.
W przypadku nietypowych połączeń stosuje się taśmę uszczelniającą TALT, wykonaną z aluminium i kauczuku butylowego, odporną na temperatury od -40°C do +90°C. Świetnie sprawdza się w łączeniach kształtek i przewodów elastycznych.
Podczas montażu kanałów i kształtek istotny jest też dobór elementów mocujących. Alnor zaleca nity samozrywalne montowane po przekątnej oraz wkręty WGO-D, które spełniają wymagania szczelności klasy D wg Eurovent.
Firma oferuje nie tylko materiały uszczelniające, ale również wsparcie techniczne na etapie montażu. W wielu realizacjach przemysłowych zastosowanie tych rozwiązań pozwoliło znacząco ograniczyć straty powietrza i poprawić wydajność instalacji.
Alnor oferuje kompleksowe badania szczelności systemów wentylacyjnych zgodnie z normami PN-EN 12237 i PN-EN 1507. Testy realizowane są przy użyciu certyfikowanego sprzętu i obejmują kanały oraz kształtki o średnicach od 80 do 1600 mm. Przewody Alnor spełniają wymagania klasy szczelności D, co potwierdzają badania przeprowadzone przez SITAC.
Wszystkie komponenty są wyposażone w fabrycznie montowane uszczelki EPDM, mocowane mechanicznie – gwarantując szczelność nawet przy wielokrotnym dopasowywaniu elementów podczas montażu.
Zakres usług obejmuje: analizę projektu, dobór komponentów, pomiary kontrolne oraz audyty szczelności systemów. Alnor wspiera wykonawców i inwestorów na każdym etapie realizacji, dostarczając rozwiązania zapewniające trwałość i wysoką efektywność energetyczną.
Utrata szczelności w systemie wentylacyjnym przekłada się bezpośrednio na wyższe koszty eksploatacji. Powietrze uzdatnione – ogrzane, schłodzone lub nawilżone – częściowo ucieka w trakcie transportu, co zmusza centrale i wentylatory do intensywniejszej pracy. W praktyce może to zwiększać zużycie energii nawet o 10–20% rocznie, w zależności od wielkości i klasy instalacji.
W przypadku systemów z rekuperacją nieszczelności powodują spadek efektywności odzysku ciepła i wilgoci oraz ryzyko mieszania się powietrza zużytego z nawiewanym. To z kolei pogarsza jakość powietrza i komfort użytkowników, a w obiektach o podwyższonych wymaganiach sanitarnych – stanowi poważne zagrożenie.
Szczelna instalacja pozwala:
Z perspektywy inwestora lub administratora obiektu to konkretna oszczędność i element wspierający zrównoważony rozwój. Dlatego kluczowe jest, by już na etapie projektu określić klasę szczelności, dobrać odpowiednie komponenty i zadbać o ich prawidłowy montaż i późniejszą kontrolę. Alnor wspiera ten proces na każdym etapie – od dostawy certyfikowanych przewodów po badania i doradztwo techniczne.
