Wentylacja domu to nic innego jak proces usuwania zanieczyszczonego powietrza z pomieszczeń i dostarczanie w jego miejsce świeżego strumienia. Jest to niezbędny mechanizm, ponieważ powietrze stale podlega zanieczyszczeniu. Sprawna i efektywna wentylacja jest aktualnie jednym z podstawowych kryteriów branych pod uwagę przy projektowaniu budynków mieszkalnych oraz budynków użyteczności publicznej.
Odpowiednia wymiana powietrza jest niezbędna do oddychania oraz do bezpiecznej pracy urządzeń zużywających powietrze. Wentylacja jest szczególnie istotna, gdy w powietrzu obecne są dodatkowe zanieczyszczenia, takie jak: dym papierosowy, opary substancji chemicznych oraz różnego rodzaju pyły. Dzięki systemom wentylacji utrzymane są odpowiednie parametry powietrza w pomieszczeniach tak, aby spełniało ono ustanowione normy higieniczne oraz wymagania techniczne.
Efektywna wentylacja gwarantuje stały dostęp do odpowiedniej jakości powietrza w pomieszczeniach. Gdyby ten istotny proces nie zachodził, podniósłby się poziom dwutlenku węgla oraz pary wodnej, co jest szczególnie niekorzystną sytuacją. Dwutlenek węgla znajduje się nie tylko w wydychanym przez ludzi powietrzu, ale również powstaje w wyniku pracy kuchenek, kominków, kotłów oraz pieców. W sytuacji niedoboru powietrza, w wyniku spalania zaczyna powstawać śmiertelnie niebezpieczny tlenek węgla, czyli czad.
Z kolei nadmiar pary wodnej może prowadzić do zawilgocenia ścian, co przyczyni się do powstania grzyba albo pleśni. Dodatkowo zawilgocona izolacja cieplna ma gorszą izolacyjność termiczną. Jeśli szyby i lustra w mieszkaniu są ciągle zaparowane i zbiera się na nich woda, często jest to oznaka zbyt wysokiej ilości pary wodnej w powietrzu.
Świadczy to również o tym, że wentylacja w mieszkaniu nie działa w odpowiedni sposób. W związku z zagrożeniami, jakie mogą wystąpić w przypadku nieefektywnej wentylacji, zapewnienie ciągłej cyrkulacji powietrza jest bardzo ważnym aspektem. Odpowiednio zamontowany system wentylacji pozwala cieszyć się dostępem do świeżego powietrza, bez nieprzyjemnych przeciągów.
Istnieją dwa podstawowe rodzaje wentylacji: naturalna (grawitacyjna) oraz mechaniczna. Dodatkowo możemy wyróżnić jeszcze wentylację hybrydową, wyporową oraz mieszającą.
Wentylacja grawitacyjna w domu to jeden z najstarszych i najprostszych systemów odpowiadających za wymianę powietrza zarówno w mieszkaniach, jak i w budynkach publicznych. Ten sposób polega na wybudowaniu pionowych kanałów wentylacyjnych, które odpowiadają za odprowadzenie ciepłego powietrza z górnych partii pomieszczeń na zewnątrz. Wentylacja naturalna grawitacyjna wciąż stosowana jest w wielu budynkach ze względu na niskie koszty montażu oraz związane z późniejszą eksploatacją systemu.
Poprzez różnicę ciśnień, która przy odpowiednich warunkach powstaje w kominie wentylacyjnym, wytwarza się ciąg powietrza, umożliwiający wypychanie powietrza przez wentylacyjny kanał grawitacyjny przez komin do góry. Jednak, aby taka sytuacja miała miejsce, potrzebne są ściśle określone warunki. Jest to uznawane za jeden z największych mankamentów wentylacji grawitacyjnej.
Drugim rodzajem wentylacji jest wentylacja mechaniczna – inaczej nazywana rekuperacją lub wentylacją nawiewno-wywiewną, która zapewnia stałą wymianę zużytego powietrza na świeże. Wentylacja mieszkania tym sposobem jest najbardziej energooszczędnym rozwiązaniem, ponieważ gwarantuje ona stałą wymianę powietrza z jednoczesnym odzyskiem ciepła.
Nawiewane powietrze jest również filtrowane. Działanie wentylacji mechanicznej nie jest skomplikowane. W wentylacji wyciągowej najważniejszym elementem jest centrala wentylacyjna zwana potocznie rekuperatorem. Najważniejszą częścią rekuperatora jest wymiennik ciepła, w którym dochodzi do przekazania energii między strumieniami powietrza nawiewanego oraz wywiewanego. Centrala wentylacyjna w wentylacji nawiewnej umożliwia nie tylko utrzymanie całkowitej kontroli nad wymianą powietrza w każdym pomieszczeniu, ale również pozwala znacząco ograniczyć straty ciepła. Jest to możliwe, ponieważ ogrzane powietrze z wnętrza trafia do rekuperatora, gdzie jest używane do wstępnego ogrzania powietrza nawiewanego z zewnątrz. Dzięki tej funkcjonalności centrali wentylacyjnej możliwe jest odzyskanie nawet 80% ciepła.
Wentylacja hybrydowa polega na naprzemiennym działaniu w sposób mechaniczny i naturalny lub działaniu obydwu systemów, które się wzajemnie uzupełniają. Taka możliwość istnieje, ponieważ w wentylacji hybrydowej stosuje się elementy sterujące pracą obydwu układów, poprzez monitorowanie warunków zewnętrznych i parametry pracy instalacji wentylacyjnej.
W związku z tym wentylacja hybrydowa działa w sposób naturalny, kiedy na zewnątrz i wewnątrz panują sprzyjające ku temu warunki, a kiedy nie są one wystarczające, aby zachodziła sprawna wymiana powietrza, zaczyna ona działać w sposób mechaniczny.
Oczywiście działa to również w odwrotnej sytuacji, czyli działanie mechaniczne jest wspomagane lub zastępowane przez naturalną wymianę powietrza, gdy istnieje taka możliwość. Cel wentylacji hybrydowej jest następujący – zapewnienie wymaganej wymiany powietrza w pomieszczeniach, która zachodzi przy jednoczesnym maksymalnym ograniczeniu zużycia energii.
Wentylacja wyporowa to jeden z systemów wentylacji powszechnie stosowanych w budynkach użyteczności publicznej. Jest to innowacyjny system dystrybucji powietrza, który zapewnia równomierne rozprowadzenie świeżego powietrza w pomieszczeniach poprzez kontrolowany nawiew i wywiew.
Podobnie jak w tradycyjnej wentylacji mechanicznej system wentylacji wyporowej obejmuje jednostkę centralną, zazwyczaj umieszczaną na dachu lub w piwnicy budynku, oraz sieć kanałów wentylacyjnych, dzięki którym powietrze jest rozprowadzane po całym budynku.
Mechanizm wentylacji wyporowej opiera się na stworzeniu dwóch stref powietrza o różnych parametrach w pomieszczeniu. Dolna strefa zawiera zanieczyszczone powietrze, podczas gdy górna strefa jest zasobnikiem czystego powietrza. Ten harmonijny podział jest osiągany poprzez kontrolowane, powolne wdmuchiwania świeżego powietrza bezpośrednio na wysokości, gdzie przebywają ludzie.
Proces rozpoczyna się od dostarczenia powietrza do dolnej części pomieszczenia, tworząc tzw. efekt zimnego jeziora. Tam chłodniejsze powietrze styka się ze źródłem ciepła, czyli ludźmi, sprzętem biurowym czy grzejnikami, co powoduje naturalny ruch konwekcyjny, który unosząc zanieczyszczenia i zużyte powietrze, przekierowuje je ku górze.
W górnej części pomieszczenia powietrze jest następnie usuwane i odprowadzane, eliminując tym samym zanieczyszczenia i gwarantując dostęp do świeżego powietrza.
Wentylacja mieszająca to system wentylacji, który polega na szybkim i równomiernym rozprowadzaniu powietrza w pomieszczeniu, aby skutecznie wymieszać i rozcieńczyć zanieczyszczenia powietrza. Powietrze jest nawiewane z relatywnie dużą prędkością, co powoduje dynamiczny ruch powietrza w całej przestrzeni.
Zasada działania tego systemu polega na utrzymaniu zbliżonych wartości temperatury i wilgotności powietrza we wszystkich częściach pomieszczenia, co przyczynia się do zapewnienia komfortowych warunków termicznych dla użytkowników. Typowo powietrze jest wprowadzane do pomieszczenia z sufitu lub spod okien, a nawiewniki są dokładnie dobrane pod kątem zasięgu i profilu strumienia w stosunku do wymiarów pomieszczenia.
Jeszcze kilka lat temu, w zdecydowanej większości domów można było spotkać wentylację grawitacyjną. Jednak w ostatnim czasie coraz więcej ludzi decyduje się na wentylację mechaniczną. Wybór odpowiedniej wentylacji często nie jest łatwy. Wpływ na decyzję mają indywidualne potrzeby oraz zasoby finansowe. Jest natomiast kilka kwestii, nad którymi trzeba się zastanowić, wybierając rodzaj wentylacji do swojego domu. Ogromnym atutem wentylacji grawitacyjnej jest jej prostota, w związku z tym charakteryzuje się ona niską ceną.
Jednak eksperci zwracają uwagę na bardzo istotną wadę tego rodzaju wentylacji, czyli brak możliwości pełnej kontroli nad wymianą powietrza w domu, co w dłuższej perspektywie może okazać się uciążliwą cechą. W związku z tym lepszym wyborem będzie inwestycja w wentylację mechaniczną, czyli tę, która zawiera rekuperator.
Jeśli chcesz poznać wszystkie różnice pomiędzy wentylacyjną naturalną a mechaniczną, porównanie tych systemów znajdziesz w tym artykule.
Najważniejszą zaletą systemu wentylacji mechanicznej jest jego uniezależnienie od warunków atmosferycznych. Kolejnym aspektem wartym podkreślenia jest pełna możliwość kontroli ilości cyrklowanego powietrza, co wiąże się ze znacznymi oszczędnościami na ogrzewaniu. Dodatkową zaletą wentylacji mechanicznej jest filtrowanie powietrza, które dostaje się do domu i oczyszczanie go ze szkodliwych substancji, takich jak cząsteczki smogu oraz alergeny.
Siłą napędową wentylacji grawitacyjnej jest różnica gęstości powietrza zimnego (które znajduje się na zewnątrz) i ciepłego (wewnątrz pomieszczeń). Dzięki temu zjawisku lżejsze, ogrzane powietrze unosi się do góry i następnie wydostaje się na zewnątrz przez kominy wentylacyjne. Zakończone kratkami wloty do kominów wentylacyjnych znajdują się w pomieszczeniach, które są określane jako najbrudniejsze, czyli kuchnia oraz łazienka.
Na miejsce zużytego powietrza, dostaje się świeże z zewnątrz. Jeśli różnica w temperaturach na zewnątrz i wewnątrz jest niewielka, siła ciągu w kanałach wentylacyjnych może być za mała, aby skutecznie usuwać zużyte powietrze z pomieszczeń. Powietrze z zewnątrz dostaje się do mieszkań lub domów poprzez nieszczelność okien. Z tego właśnie powodu wentylacja grawitacyjna nie będzie mogła działać przy szczelnych oknach.
Jeśli rozważasz instalację wentylacji, która w swojej budowie ma rekuperator, warto zastanowić się nad tą kwestią jeszcze przed rozpoczęciem budowy domu, ponieważ w przeciwnym razie będzie konieczne kucie ścian i stropów. Podczas projektowania wentylacji należy wziąć pod uwagę ilość wymienianego powietrza w zależności od metrażu mieszkania. Przepisy narzucają, ile metrów sześciennych powietrza powinno być usuwanych z pomieszczenia. Na cenę instalacji wentylacji mechanicznej wpływa kilka czynników.
Po pierwsze różne ceny fachowców. Kolejnym aspektem są ceny materiałów, z których jest wykonana wentylacja z rekuperatorem. Inną kwestią jest opłata za robociznę, którą nie każda firma zawiera w wycenie projektu, dlatego warto dopytać się o tę informację u źródła. Średnia cena założenia wentylacji mechanicznej dla domu jednorodzinnego o powierzchni 150 metrów kwadratowych wynosi w okolicach 10 000 – 15 000 zł.
Na początku ten koszt może nieco odstraszać, ale należy wziąć pod uwagę wspomniane wcześniej zalety tego systemu. Założenie wentylacji grawitacyjnej również kosztuje, co prawda mniej niż instalacja wentylacji mechanicznej, ale w dłuższej perspektywie wybór tej drugiej okaże się lepszą inwestycją. Podczas budowy nowego domu można zrezygnować z kanałów murowanych/prefabrykowanych co pośrednio obniża koszt rekuperacji. Wentylacja z rekuperatorem dodatkowo pozwala na znaczną oszczędność w ogrzewaniu.
Instalację z rekuperatorem jak najbardziej można zamontować w każdym rodzaju domu, ponieważ jej głównym zadaniem jest zapewnienie najwyższej jakości powietrza w pomieszczeniach bez konieczności ich wietrzenia. Dodatkowo za pomocą rekuperatora odzyskuje się ciepło z wentylowanego miejsca, ponieważ w budowę rekuperatora wchodzi wymiennik ciepła, dzięki któremu usuwane powietrze z domu, które jest cieplejsze, ogrzewa zimniejsze, docierające do środka.
Jest to świetne rozwiązanie dla tych, którzy zwracają uwagę na kwestie ekologiczne i chcą, aby ich dom był przyjaźniejszy dla planety. Dodatkową zaletą rekuperacji jest fakt, że podczas zimy nie dochodzi do wychładzania pomieszczeń, a latem do ich przegrzania. Prawda jest taka, że rekuperacja jest idealnym rozwiązaniem dla każdego domu lub mieszkania, którego mieszkańcy chcą cieszyć się świeżym i zdrowym powietrzem. Wentylację z rekuperatorem można zainstalować zarówno w domu jednorodzinnym, jak i mieszkaniu, w kamienicy lub w domu z drewna.
W obecnych czasach, kiedy zanieczyszczenie powietrza jest niezwykle wysokie, coraz więcej osób zastanawia się nie tylko jak ograniczyć emisję szkodliwych substancji, ale również, w jaki sposób chronić swój dom i jego mieszkańców przed wszechobecnym smogiem, alergenami oraz wirusami. Wiele osób w tym celu zaopatruje się w oczyszczacze powietrza, ale warto wiedzieć, że również wentylacja mechaniczna zapewnia ochronę przed szkodliwymi cząsteczkami.
Filtry znajdują się we wnętrzu rekuperatora przy wymienniku. Ze znajdującej się na nich klasyfikacji można dowiedzieć, jaką ilość zanieczyszczeń jest w stanie zatrzymać dany filtr. Dzięki odpowiedniemu rodzaju filtra zatrzymywane są również większe zanieczyszczenia, takie jak owady, piasek i kurz.
Najważniejsza, w kontekście ochrony zdrowia, jest filtracja powietrza ze smogu oraz wirusów. Należy zwracać uwagę na klasy wybieranych filtrów, ponieważ na każdym producent zawiera informacje, jakie rodzaje cząsteczek dany produkt jest w stanie zatrzymać. W związku z tym, że rekuperator składa się z dwóch wentylatorów, które odpowiednio wywiewają oraz nawiewają powietrze, system ten zapewnia wystarczająco często wymianę powietrza, aby cieszyć się oczyszczonym i zdrowym powietrzem w domu.
Wentylacja w domu lub mieszkaniu jest niezwykle istotna, ponieważ w bezpośredni sposób wpływa ona na zdrowie. W wyniku braku wentylacji w powietrzu kumuluje się wysoka zawartość dwutlenku węgla oraz pary wodnej, przez co zawartość tlenu spada i w związku z tym przyczynia się to do poczucia senności, otępienia, bólu głowy oraz problemów z koncentracją.
Z kolei w momencie, gdy powietrze staje się zbyt suche (czyli wilgotność spada poniżej 40%) dochodzi do przesuszenia błon śluzowych i rozwoju niektórych bakterii oraz wirusów, które przyczyniają się do chorób górnych dróg oddechowych. Z kolei w zbyt wilgotnym powietrzu (wilgotność powyżej 60%), w bardzo szybkim tempie rozwijają się różnego rodzaju grzyby oraz pleśń, które są szkodliwe dla zdrowia oraz mebli w mieszkaniu. Wentylacja pomieszczeń, w których znajdują się kuchenki gazowe, kominki lub kotły centralnego ogrzewania jest szczególnie istotna ze względów bezpieczeństwa.
Efektywna wentylacja jest istotna w całym domu, jednak poszczególne pomieszczenia wymagają szczególnej uwagi, jeśli chcemy cieszyć się odpowiednimi i komfortowymi warunkami na co dzień. Mowa tutaj o kuchni oraz łazience, czyli dwóch strefach w każdym domu narażonych na częsty kontakt z parą wodną oraz oparami generowanymi podczas gotowania. Kolejnymi miejscami wymagającymi naszej uwagi są kotłownia (jeśli znajduje się w budynku) oraz pokoje, w których gromadzą się ludzie. Jakie rozwiązania wybrać, aby wentylacja w tych pomieszczeniach wyróżniała się wysoką skutecznością?
Odpowiednia wentylacja w kuchni jest bardzo istotna, ponieważ w ten sposób pozbywamy się niebezpiecznego gazu, który może uwalniać się z kuchenki gazowej. Dodatkowo pomaga pozbyć się nieprzyjemnych zapachów po gotowaniu oraz nadmiaru wilgoci. W związku z kwestiami bezpieczeństwa, w kuchni najlepiej zdecydować się na wentylację mechaniczną, ponieważ wentylacja grawitacyjna jest zależna od warunków pogodowych i nie zawsze działa efektywnie.
Dodatkowym elementem wspierającym wentylację jest okap kuchenny. Dobrym pomysłem jest podłączenie okapu do automatyki rekuperatora, w najprostszy nawet sposób, żeby zbilansować ilości powietrza podczas pracy okapu. Często wydajność (m3/h) okapu jest co najmniej równa lub większa niż całkowita wydajność centrali. Przydaje się on podczas gotowania, ponieważ zbiera nie tylko zapachy, ale również gromadzącą się parę wodną. Oprócz kwestii indywidualnych wentylacja kuchni jest niejako narzucana w normie PN-83/B-03430. Zgodnie z tą normą przyjmuje się, że strumień objętości powietrza wentylacyjnego dla mieszkań stanowi sumę strumieni usuwanych z kuchni. Dlatego wspomniane wyżej strumienie powinny wynosić:
Oprócz wymienionych wyżej kwestii warto zwrócić uwagę na to, żeby drzwi kuchni miały albo małe otwory na dole lub były krótsze o kilka centymetrów, ponieważ nie mogą być one całkowicie szczelne.
Jeśli ręczniki w łazience nie chcą wyschnąć, a lustra są cały czas zaparowane, to są to najczęściej spotykane oznaki złej wentylacji w tym pomieszczeniu. Najczęściej spotykanym rodzajem wentylacji w łazienkach jest wentylacja grawitacyjna, która dodatkowo wspomagana jest nawiewnikami oraz drzwiami z otworami na dole. Jednak w przypadku łazienki, która nie posiada okien, warto rozważyć instalację wentylacji mechanicznej. Pracuje ona nieustannie lub tylko w momencie, gdy włączy się światło w łazience.
Jest to bardzo wygodne rozwiązanie, ponieważ nowoczesne wentylatory są wyposażone w czujniki poziomu wilgotności w pomieszczeniu, czujniki ruchu lub światła i w ten sposób to urządzenie uruchamia się samo. Miejsce instalacji wentylatora jest istotne. Najlepiej, aby znajdował się on z dala od drzwi, dzięki czemu strumień świeżego powietrza będzie przepływać przez całą łazienkę. Najlepszym miejscem na wentylator jest miejsce bezpośrednio nad źródłem pary wodnej, na przykład nad kabiną prysznicową. Oczywiście w przypadku centralnego systemu wentylacji, wyciągi z łazienek i toalet należy podłączyć do systemu.
Wentylacja w pomieszczeniach takich jak kotłownie ma za zadanie dostarczyć odpowiednią ilość świeżego powietrza potrzebną do procesu spalania oraz zapewniającą właściwą wymianę powietrza. Wymagania, jakie powinny spełniać pomieszczenia, w których znajdują się kotły grzewcze, są określane w przepisach prawnych. Bardzo ważnym aspektem wentylacji w kotłowniach jest usuwanie szkodliwych gazów, które są wydzielane podczas spalania. W zależności od rodzaju kotła w kotłowni istnieją różne sposoby wentylacji.
W przypadku pomieszczeń, w których znajdują się kotły na paliwo stałe lub olej opałowy, należy zapewnić nawiew niezbędnego strumienia powietrza dla prawidłowej pracy kotłów, a oprócz tego nawiew i wywiew powietrza dla wentylacji kotłowni. Z kolei w kotłowniach z paleniskami na paliwo stałe, płynne lub z urządzeniami gazowymi, które pobierają powietrze do spalania z pomieszczenia, zabronione jest stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej.
To jaką wentylację można wybrać do kotłowni, uzależnione jest od urządzeń, które się znajdują w tym pomieszczeniu. W zależności od kotłów można zainstalować wentylację grawitacyjną lub wentylację mechaniczną. W nowoczesnych budynkach funkcję kotłowni przejmują pomieszczenia techniczne, gdzie zainstalowane są pompy ciepła, rekuperatory i inne urządzenia (niebędące kotłami!). Bardzo często te pomieszczenia pełnią dodatkowo funkcję jako pralni/suszarni, można wówczas podłączyć je do systemu rekuperacji.
Do pokoju dziennego oraz sypialni zazwyczaj zalecamy zastosowanie systemu wentylacji mechanicznej z rekuperacją. Ten rodzaj wentylacji zapewnia skuteczną cyrkulację świeżego powietrza, jednocześnie odzyskując ciepło z powietrza wywiewanego, co pozwala na obniżenie kosztów ogrzewania. Dzięki temu domownicy mogą cieszyć się komfortowymi warunkami bez konieczności otwierania okien, co jest szczególnie istotne w przypadku sypialni, ponieważ ma bezpośredni wpływ na jakość snu poprzez eliminację hałasu i zanieczyszczeń zewnętrznych. Dodatkowo systemy wentylacji mechanicznej z rekuperacją są również energooszczędne, co przyczynia się do zmniejszenia zużycia energii i obniżenia rachunków za ogrzewanie.
Szukasz więcej informacji na temat wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła? Sprawdź nasze TOP 5 artykułów na temat rekuperacji: